Dünyada milyonlarca reşit olmayan sosyal medya kullanıcısı var. ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği'nde TikTok, Instagram ve Facebook gibi sosyal medya platformlarına yönelik yasal kısıtlama ve yasaklar gündemde. Birçok ülkenin yasama organları, platformların sahibi olan teknoloji devlerinden özellikle çocukların korunmasına yönelik elle tutulur adımlar atılmasını talep ediyor. Dünyanın en büyük sosyal medya ağlarından Instagram, Eylül 2024'te 18 yaş altı kullanıcıları korumak için "genç hesapları" adı verilen bir uygulama başlattı.
Facebook da 2017 yılında benzer bir uygulamayı hayata geçirerek 13 yaş altı kullanıcıların uygulamayı kullanabilmesini ebeveyn onayına bağlamıştı.
Uzmanlar ne öneriyor?
Yeditepe Üniversitesi'nden Uzman Klinik Psikoloj Merve Öz, 13 yaşından küçük çocukların hemen sosyal medya kullanmasının doğru olmadığını düşünüyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Öz, çocuklara ancak lise çağında sosyal medya kullanm izni verilmesini öneriyor. Öz, çocukların uygulamada geçirdikleri zamanın ve kullanım biçiminin sınırlandırılması ve ebeveynlerin koyulan kurallarda net ve tutarlı olması gerektiğini söylüyor.
Öz, çocukların sosyal medya kullanımı konusunda getirilebilecek bazı kuralları şöyle sıralıyor:
Çocuğun yaşına uygun içerik ve kullanım kuralları belirlenmeli.
Çocukların geç saatlerde sosyal medya kullanımı yasaklanmalı.
Zararlı sitelere girişleri engellemek için programlar kullanılmalı.
Uygulamalardaki gizlilik ayarları mümkün olduğunca sıkı tutulmalı.
Kişisel bilgileri başkaları ile paylaşmamak konusunda çocuklar uyarılmalı.
Çocuklar, internette geçirdikleri sürede herhangi bir rahatsızlık yaşamaları durumunda ebeveynleri ile konuşmaları konusunda öğütlenmeli.
Çocukların ekranı saklamaları engellenmeli, ebeveynlerin ekranı görebileceği şekilde kullanımına izin verilmeli.
Ebeveynler çocuklara tanımadığı ya da bilmediği kişilerle konuşmamalarını tembih etmeli. Sosyal medya üzerinden tanıştığı kişilerle dışarda görüşmemesi gerektiği çocuklara anlatılmalı.
Sosyal medyada paylaşım yapmadan ebeveylerine danışıp öyle paylaşım yapması konusunda çocuklar ve ebeveynler anlaşmalı.
Sosyal medya hesaplarının şifreleri ebeveynler tarafından bilinmeli.
Öz, çocuklarda sosyal medya bağımlılığının önüne geçilmesi için en iyi yöntemlerden birinin uygulamaya zaman kısıtlaması getirmek olduğunu söyledi ve sözlerine şöyle devam etti.
"Sosyal medya platformları kendi içlerinde de ekran süre sınırını ayarlamaya olanak sağlamaktadır. Bu sayede çocuk sosyal medyada geçirdiği sürenin farkında olacaktır."